Niemand had het zo bedoeld

Onlangs woonde ik een cultureel evenement bij. Zo’n chique bedoening in rode plushen zeteltjes waar iedereen zichzelf als een weldenkend mens van de wereld zou beschouwen.

Bij de ingang werd onvermijdelijk het Covid Safe Ticket (CST) gescand. Tot mijn lichte verontwaardiging werd ook de identiteitskaart gevraagd. Eigenlijk mag dat niet: burgers mogen elkaar niet controleren, enkel politie heeft dat recht. Dat lijkt triviaal, maar die wet is er wel met een reden gekomen. Het punt van een politiestaat is niet dat de politie overal is, maar dat elke medeburger die je tegenkomt iemand kan zijn die politietaken uitvoert om je te controleren.

Maar goed, ik hoor je al denken dat dit overdreven is. Er gaat geen politiestaat ontstaan omdat de naam op je pas wordt vergeleken met die op je CST. Hoe moet je anders controleren of een ongevaccineerde een QR-code gebruikt van iemand anders?

Langs de andere kant, gaan er echt horden ongeschoren ongevaccineerden op de Brusselse opera afstormen? Is het erg als er eentje door de mazen van het net glipt? De wet is misschien vervelend, maar hij is er wel om democratische principes te beschermen. Als we de lijn gaan verschuiven, dan kan dat enkel op voorwaarde dat er geen alternatieven zijn en de maatregelen proportioneel zijn.

Zo ging het argument in mijn hoofd toch. Maar net zoals de meeste mensen ga ik daar geen speech over afsteken tegen het brave meisje dat mijn identiteitskaart vroeg en kreeg. Ik ging het gebouw binnen met een paar filosofische overwegingen en de vraag hoe gemakkelijk we onze grenzen en principes verschuiven, maar ik kwam met meer frustratie naar buiten.

Eenmaal in de zaal was ik blij om het masker van me af te zetten, maar dat was buiten de volgende goedbedoelende stewart gerekend. Toen ik vroeg waarom we het moesten ophouden als we toch al gescand zijn, antwoordde ze “de cijfers zijn aan het stijgen” met de vriendelijke en geduldige stem van een kleuterleidster die een peuter iets uitlegt dat hij eigenlijk zelf al had moeten weten.

Maar wat is dan het punt van de scan aan de ingang, drong ik aan. Als iemand zonder vaccinatie toch het masker moet ophouden, dan kan je die mens toch even goed binnen laten? Ik heb die opmerking een paar keer moeten herhalen. Misschien heb ik het slecht uitgelegd, of misschien is het bij die vrouw nooit opgekomen dat we niet zomaar medeburgers kunnen uitsluiten op basis van medische toestand.

Uiteindelijk zei ze op vanzelfsprekende toon dat het “voor extra veiligheid” is.

Veiligheid was de CST vragen voor maskervrije bijeenkomsten. Extra veiligheid is dat comfort terug opgeven terwijl je de ongevaccineerden blijft uitsluiten.

Want, de cijfers gaan omhoog. De geduldige kleuterleidster had deze woorden uitgesproken met dezelfde aanbidding als de bankiers die de beurs volgen. Cijfers gaan of omhoog of omlaag, dit is of goed of slecht. Wie heeft er tijd voor overwegingen over wat dit betekent?

Aan het begin kon ik me niet voorstellen dat we met een vaccinpaspoort tweederangsburgers zouden creëren. Toen het zover was, snakte ik naar die vrijheid

Ik vind het eng hoe gemakkelijk we principes opzij schuiven. Voor mij was het aan het begin van de pandemie ondenkbaar om een vaccinpaspoort in te voeren en daarmee tweederangsburgers te creëren. Toen het zover was snakte ik naar die vrijheid en voelde ik me veilig om een café binnen te stappen wetende dat iedereen er gevaccineerd was.

Nu ik me afvraag hoe lang dit gaat duren, nu ik opmerk hoe we subtiel onszelf die vrijheid weer ontnemen en de kloof met de medemens vergroten, vraag ik me af waar het eindigt. We zouden op z’n minst duidelijke criteria moeten hebben wanneer we basisrechten zoals medisch geheim, privacy en non-discriminatie inperken. Ik zei er niet te veel van om geen drama te maken, maar ook omdat niemand op die discussie zit te wachten.

Die discussie moet wel komen, juist omdat we anders blijven voortmodderen in een richting waar we op een bepaald moment misschien niet op terug kunnen keren. Er bestaat niet zoiets als 100% veiligheid, maar zonder reflectie over hoe we onze grondrechten beschermen gaan we die veiligheid wel blijven najagen.

Alsof ze mijn gedachten kracht wou bijzetten, begon de vrouw in de rij vlak voor mij de longen uit haar lijf te kuchen. Twee uur lang hoorden we de rochelende hoest van iemand die eigenlijk thuis had moeten blijven. Gaan we er iets van zeggen op het moment dat een steward haar uit de zaal komt verwijderen? Voor de superextraveiligheid.